پادکست پسته – قسمت چهارم
شرکت تعاونی تولیدکنندگان پسته رفسنجان، یکی از مهم‌ترین نهادهای اقتصادی در حوزه تولید و تجارت پسته ایران، در سال ۱۳۴۷ با هدف بهبود وضعیت تولید، بازار و صادرات پسته تأسیس شد. این تعاونی با حمایت کشاورزان و شخصیت‌های تأثیرگذار توانست نقشی کلیدی در ارتقای سطح معیشت کشاورزان و تنظیم بازار ایفا کند. در این مقاله به روند شکل‌گیری، چالش‌ها و دستاوردهای این شرکت می‌پردازیم.
تأسیس و اولین مجمع عمومی
نخستین مجمع عمومی شرکت تعاونی تولیدکنندگان پسته رفسنجان در تاریخ ۱۳ آذر ۱۳۴۷ با حضور ۱۸۱ کشاورز برگزار شد. این نشست به دعوت هیئت مؤسس و پس از انتشار آگهی رسمی تشکیل شد. در این جلسه، اساسنامه تعاونی که شامل ۸۴ ماده و ۵ تبصره بود، قرائت و به تصویب اعضا رسید. همچنین، اعضای اولین هیئت‌مدیره و بازرسان انتخاب شدند که در رأس آن‌ها حاج شیخ محمد حاشمیان قرار داشت.
آغاز فعالیت و خرید اولین محموله‌ها
پس از تأسیس، شرکت تعاونی رسماً فعالیت خود را آغاز کرد و اولین خرید رسمی پسته از آقای علی صالحی در ۱۵ مهر ۱۳۴۷ به وزن ۱۴۱۷ کیلوگرم ثبت شد. تا پایان همان سال، بیش از ۹۹ هزار کیلوگرم پسته از کشاورزان خریداری و ذخیره شد. استقبال کشاورزان، به‌ویژه خرده‌مالکان، از این تعاونی به مرور افزایش یافت.
چالش‌ها و رقابت با شرکت‌های بزرگ صادراتی
با وجود موفقیت‌های اولیه، شرکت تعاونی در زمینه صادرات پسته با چالش‌های متعددی روبه‌رو شد. شرکت‌های صادراتی بزرگ که کنترل بازار را در دست داشتند، موانعی برای ورود این تعاونی به بازارهای جهانی ایجاد کردند. در نتیجه، در سال ۱۳۵۲ هیئت‌مدیره تعاونی طی تلگرامی به نخست‌وزیر وقت، امیرعباس هویدا، مشکلات خود را مطرح و درخواست حمایت دولت را ارائه کرد.
حمایت شخصیت‌های مذهبی و اجتماعی کشور
یکی از مهم‌ترین حمایت‌هایی که این تعاونی دریافت کرد، از سوی محمدتقی فلسفی، واعظ مشهور، بود. او در سفر خود به رفسنجان، پس از گفت‌وگو با حاج شیخ محمد حاشمیان، حمایت خود را از تعاونی اعلام کرد. وی در جمع بیش از ۲۰ هزار نفر از مردم استان کرمان و یزد، بر اهمیت این تعاونی در کاهش انحصار و حمایت از کشاورزان تأکید کرد. این حمایت، نقش مهمی در حفظ و تقویت جایگاه تعاونی داشت.
شرکت تعاونی تولیدکنندگان پسته رفسنجان نمونه‌ای موفق از مشارکت جمعی در حوزه کشاورزی ایران است. با وجود چالش‌های متعدد، این تعاونی توانست جایگاه خود را در صنعت پسته تثبیت کند و نقش مهمی در حمایت از کشاورزان و تنظیم بازار ایفا نماید. تاریخچه این تعاونی نشان‌دهنده قدرت اتحاد و همبستگی کشاورزان در دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی پایدار است.
