انواع پسته ایرانی | تفاوت پسته اکبری، احمدآقایی، فندقی و کله‌قوچی
پسته، این مغز خوشمزه و ارزشمند، یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی ایران است که در سراسر جهان طرفداران بی‌شماری دارد. با طعم خاص، خواص تغذیه‌ای فراوان و کاربردهای متنوع در آجیل، شیرینی‌پزی و حتی داروسازی، پسته جایگاه ویژه‌ای در سفره ایرانی و بازار جهانی دارد.
در این مقاله با ما همراه باشید تا با معروف‌ترین انواع پسته ایرانی، ویژگی‌ها، مناطق کشت، نکات خرید و تفاوت‌های هر نوع آشنا شوید. اگر قصد خرید پسته دارید، این راهنما می‌تواند به شما کمک کند بهترین انتخاب را براساس نیاز و سلیقه‌تان داشته باشید.
پسته ایرانی؛ گنجینه‌ای سبز با شهرت جهانی
ایران از دیرباز یکی از قطب‌های اصلی تولید پسته در جهان بوده است. هرچند در سال‌های اخیر کشورهای دیگری مثل آمریکا و ترکیه به این بازار وارد شده‌اند، اما هنوز هم پسته ایرانی به دلیل تنوع، طعم بی‌نظیر و کیفیت بالا، جایگاه ممتاز خود را حفظ کرده است.
تولید پسته در ایران بیش از ۷۰ نوع مختلف را شامل می‌شود، اما در میان آن‌ها، چند رقم خاص به‌صورت تجاری و گسترده‌تر کشت می‌شوند. این ارقام شامل پسته اکبری، احمد آقایی، فندقی، کله‌قوچی و انواع بومی دامغان هستند.
تعاونی پسته رفسنجان
دسته‌بندی انواع پسته بر اساس شکل ظاهری
پسته‌های ایرانی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
۱. پسته‌های گرد یا فندقی
این پسته‌ها ظاهر کوتاه و گرد دارند و وزن آن‌ها معمولاً کمتر از انواع کشیده است. مهم‌ترین رقم این گروه پسته فندقی (اوحدی) است که بیشترین سهم تولید پسته کشور را دارد.
۲. پسته‌های بادامی یا کشیده
این پسته‌ها ظاهری کشیده‌تر و بلندتر دارند و معمولاً قیمت بالاتری نیز نسبت به پسته‌های گرد دارند. انواع معروف این گروه شامل اکبری، احمد آقایی و برخی ارقام بومی مانند شاه‌پسند دامغان هستند.
تعاونی پسته رفسنجان
بررسی ارقام تجاری و صادراتی پسته ایران
🌰 پسته فندقی (اوحدی)
پسته فندقی رایج‌ترین و اقتصادی‌ترین پسته ایران است که در اکثر شهرهای پسته‌خیز مانند رفسنجان، زرند، سیرجان، دامغان، قزوین و قزوین کشت می‌شود. این نوع پسته کوچک، گرد، زودرس و بسیار مناسب برای صادرات انبوه است.
مشخصات پسته فندقی:
-
اندازه: کوچک و گرد (انس بالا؛ ۳۰ تا ۳۸)
-
طعم: ملایم و روغنی
-
پوست: استخوانی رنگ
-
ویژگی خاص: قیمت مناسب، عملکرد بالا در واحد سطح
-
مناسب برای: آجیل‌فروشی‌ها، بسته‌بندی اقتصادی، صادرات عمده
🥜 پسته کله‌قوچی
پسته کله‌قوچی به دلیل ظاهر درشت و خندان بودن طبیعی، یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای بازار آجیل لوکس و صادراتی محسوب می‌شود. در مقایسه با فندقی، تولید آن کمی حساس‌تر است و نیاز به مراقبت‌های خاص دارد.
مشخصات پسته کله‌قوچی:
-
ظاهر: گرد و درشت (انس پایین؛ ۲۰ تا ۲۴)
-
مغز: درشت و روغنی
-
ویژگی خاص: درصد خندانی بالا و جذابیت بصری زیاد
-
مناسب برای: بازارهای اروپایی و آسیای شرقی، پذیرایی لوکس
🟢 پسته احمد آقایی
این رقم محبوب از نظر ظاهری کشیده است و نسبت به سایر انواع کشیده، قیمت مناسب‌تری دارد. به‌دلیل دو خندانی بودن و رنگ سفید پوست، در بازار آجیل بسیار پرفروش است.
مشخصات پسته احمد آقایی:
-
ظاهر: کشیده و یکنواخت
-
مغز: سرخ خوش‌رنگ، درشت
-
انس: ۲۲ تا ۳۴
-
ویژگی خاص: ظاهر شکیل، طعم شیرین، قابل استفاده برای خلال پسته
-
مناسب برای: شیرینی‌پزی، صادرات، آجیل‌فروشی‌ها
🟩 پسته اکبری
گران‌قیمت‌ترین، کشیده‌ترین و لوکس‌ترین پسته ایرانی است. ظاهر خاص آن باعث شده به یکی از پرچم‌داران صادرات ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا تبدیل شود.
مشخصات پسته اکبری:
-
ظاهر: بلند و کاملاً کشیده
-
مغز: سبز سیر و بسیار درشت
-
انس: ۲۰ تا ۲۴
-
ویژگی خاص: دو خندانی، ظاهر اشرافی، طعم غنی
-
مناسب برای: صادرات لوکس، مصرف ویژه، بسته‌بندی‌های کادویی
تعاونی پسته رفسنجان
چطور پسته مرغوب را تشخیص دهیم؟
خرید پسته خوب نیازمند آشنایی با چند نکته ساده ولی مهم است:
-
پسته خندان طبیعی: پسته‌هایی که بدون دخالت آب‌نمک خندان هستند، ارزش بیشتری دارند.
-
مغز سالم: مغز پسته نباید چروکیده، سیاه‌شده یا پوک باشد.
-
عطر و طعم: پسته تازه عطر ملایم و طعم روغنی دارد، نه بوی کهنگی یا ترشیدگی.
-
رنگ پوست: پوست طبیعی پسته باید استخوانی، یکنواخت و بدون لک باشد.
مقایسه انواع پسته در یک نگاه
| نوع پسته | شکل | انس | طعم | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|
| فندقی (اوحدی) | گرد | ۳۰–۳۸ | ملایم | مصرف روزمره، صادرات ارزان |
| کله‌قوچی | گرد، درشت | ۲۰–۲۴ | لذیذ | آجیل پذیرایی، صادرات خاص |
| احمد آقایی | کشیده | ۲۲–۳۴ | شیرین | خلال، آجیل، صادرات متوسط |
| اکبری | بسیار کشیده | ۲۰–۲۴ | قوی و روغنی | لوکس‌پسند، صادرات ویژه |
| شاه‌پسند دامغان | کشیده، سنتی | ۲۴–۳۰ | بسیار شیرین | بازار سنتی، سوغات |
سخن پایانی؛ کدام پسته برای شما مناسب است؟
انتخاب بهترین پسته به هدف شما بستگی دارد. اگر به دنبال پسته لوکس برای هدیه یا صادرات خاص هستید، پسته اکبری یا کله‌قوچی انتخاب‌های فوق‌العاده‌ای هستند. برای مصارف روزمره و اقتصادی، پسته فندقی یا احمد آقایی مناسب‌ترند.
